بررسی آرایه های پنج نسخه خطی دوره صفوی موزه ملی ایران

بررسی نُسَخ خطی از ابعاد گوناگون همواره مورد توجه پژوهشگران حوزه تاریخ وهنر بوده است همچنین با توجه به اعتبار و کمیاب بودن نُسخه های خطی در زمینه های مختلف و پراکنده بودن این آثار در کتابخانه های مختلف لازم است که تلاش هایی در جهت معرفی این آثار صورت گیرد. تعدادی از این نُسَخ با ارزش در بخش اسلامی موزه ملی نگهداری می شود که این پژوهش بر مبنای بررسی پنج نسخه خطی خلاصه التواریخ، ذخیره خوارزمشاهی، مثنوی معنوی، چهل حدیث و شاهنامه فردوسی دوره صفوی این موزه از منظر تزیینات و شیوه های تجلید و کتاب آرایی انجام گرفته است که در ضمن به مقایسه تطبیقی با نُسَخ خطی مشابه همان دوره نیز پرداخته می شود. این پژوهش به صورت بررسی میدانی در بخش اسلامی موزه ملی تهران و مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است. با بررسی و مقایسه ای که در مورد نسخه های موزه ملی به همراه نسخه های دیگر به عمل آمد مشخص شد که تمامی نُسَخ از شیوه های نگارشی و تزیینی یکسانی که در دوره صفویه رایج بوده است برخوردار بوده اند. خطی که در نگارش نسخه ها به کاررفته بود در تمامی نُسَخ نستعلیق و نَسخ بود. جلد به کاررفته در نسخه ها از مقوا و تیماج ودر دو مورد پارچه و جلد روغنی مرغش است. هرپنج نُسخه موزه ملی بر خلاف نُسَخ مشابه مورد بررسی بسیار پر تزیین تر بودند چرا که وقف آستانه شیخ صفی الدین در اردبیل و از نُسَخ با ارزش دوره صفویه بودند. نُسخه شاهنامه فردوسی موزه ملی نگاره دار بود که پنج نگاره از نگاره های این شاهنامه به انتخاب موزه مورد تحلیل قرار گرفت.